Südwestfriedhof, największy cmentarz miejski w Essen położony przy Fulerumer Straße jest też miejscem ostatniego spoczynku największej liczby (2878) ofiar obu wojen z terenu Essen. Plan cmentarza z zaznaczonymi kwaterami wojennymi znajduje się tuż przy wejściu głównym. 2772 ofiary I i II wojny światowej spoczywają w kilku miejscach położonych w południowej (na prawo od głównego wejścia) części cmentarza. Największą liczbę - 1287 stanowią ofiary alianckich bombardowań Essen. W sąsiednich kwaterach spoczywają więźniowie obozów koncentracyjnych, ofiary masowego mordu na rosyjskich jeńcach wojennych rozstrzelanych w ostatnich dniach przed wkroczeniem oddziałów Armii USA. Żołnierze niemieccy polegli w I i II wojnie światowej pochowani są w dwóch kwaterach. Obcokrajowcy, robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni znaleźli ostatnie miejsce spoczynku w kwaterze 23b znacznie oddalonej od innych kwater ofiar wojny, położonej w północno-wschodniej części cmentarza, ok. 200 m od wejścia głównego. Od początku II wojny światowej aż do kapitulacji oddziałów niemieckich w Zagłębiu Ruhry w kwaterze tej zostało pochowanych ponad 300 robotników przymusowych i jeńców wojennych z kilku krajów podbitej Europy. Główną grupę stanowili obywatele ZSRR i Polski. Alianckie kraje zachodnie po zakończeniu działań wojennych w większości ekshumowały swoich obywateli, aby pochować ich w ziemi ojczystej. W 1963 r. w ramach reorganizacji kwater ofiar II wojny światowej kilkanaście grobów pierwotnie rozsianych w różnych miejscach zostało przeniesionych do kwatery 23b., w tym minimum 4 groby polskie. Kwaterze nadano charakter radzieckiego miejsca pamięci, ustawiono krzyż prawosławny oraz w 4 rzędach 26 kamiennych płyt nagrobnych. Na podstawie aktualnej listy imiennej, którą dysponuje Zarząd cmentarza, spoczywa tutaj 26 osób polskiej narodowości, w tym 6 cywilów i 2 jeńców wojennych jako nieznani z imienia i nazwiska (unbekannt). W kwaterze 23b po ekshumacjach i przeniesieniu szczątków do krajów ojczystych znajduje się 108 podwójnych grobów, w których zostało pochowanych 210 ofiar II wojny światowej z terenu Essen. Tylko 34 z nich znanych jest z nazwiska i częściowo z innych danych osobowych jak data i miejsce urodzenia, data śmierci. 176 ofiar pozostaje anonimowa (Unbekant). W innych kwaterach wojennych tj. w kwaterze cywilnych ofiar bombardowań i kwaterze więźniów obozów koncentracyjnych (zaznaczonych na planie cmentarza numerami 2 i 3), spoczywa minimum (wg. listy imiennej) 14 dalszych obywateli Polski. Zdjęcie nr. 1 przedstawia plan sytuacyjny z miejscami ostatniego spoczynku ofiar drugiej wojny światowej - ciemnoniebieskim kolorem zaznaczono wejście główne od Fulerumer Sreaße, Nr.1 - Kwatera 23b ofiary pracy przymusowej i jeńcy wojenni; Nr.2 Kwatera cywilnych ofiar bombardowań Essen; Nr.3 Kwatera więźniów obozów koncentracyjnych; Nr.4 Kwatera żołnierzy niemieckich I i II wojny światowej.
Adres cmentarza: Essen, Nadrenia Północna-Westfalia
Fulerum, Fulerumer Str. 15B,
45149 Essen
GPS: 51.435022,6.965248
Administrator cmentarza: Südwestfriedhof (Städtisch),
www.essen.de/rathaus/aemter/ordner_67/krematorium/friedhoefe/friedhoefe_detailseite_essen_de_169243.de.html,
bernhard.melsa@gge.essen.de,
Fulerumer Straße 15b, 45149 Essen,
+49 201 716297