Gedenkstätte Hadmar

Opis cmentarza

W byłym zakładzie leczniczym i przytułku dla umysłowo chorych w Hadamar w styczniu 1941 r. przystąpiono do systematycznego zabijania pacjentów. Hadamar stał się jednym z sześciu ośrodków eutanazji prowadzonej w ramach tzw. Akcji T4, której celem było zgładzenie osób uznanych za „niezdolnych do pracy” i „nieuleczalnie chorych” przebywających w zakładach opiekuńczych i szpitalach. W Hadamar w przeciągu zaledwie 8 miesięcy, w piwnicy zakładu i zamaskowanej jako łaźnia komorze gazowej zamordowano ponad 10 tys. dzieci, kobiet i mężczyzn, zaklasyfikowanych jako chorzy lub niepełnosprawni. Mordowani byli tu również polscy robotnicy przymusowi, którzy w wyniku nieludzkiego traktowania nie nadawali się do dalszej pracy. Zwłoki zamordowanych palono. W sierpniu 1941 r. zagazowywanie wstrzymano. Od sierpnia 1942 r. akcję mordowania pacjentów i podopiecznych wznowiono. Lekarze, pielęgniarki i inny personel dokonywał mordów poprzez przedawkowanie leków i zagłodzenie. Do 1945 r. w Hadamar zamordowano około 4 500 pacjentów, w tym również 62 polskich robotników przymusowych. Ich ciała zostały pochowane w zbiorowych grobach na założonym w tym celu cmentarzu przyzakładowym. Cmentarz usytuowany jest na wzgórzu przy ośrodku. W 1964 r. przekształcono go w symboliczne miejsce pamięci, ustawiono kamienny obelisk oraz kamienne symbole różnych religii. Od 1983 r. w zabudowaniach kliniki funkcjonuje miejsce pamięci, w którego skład wchodzi cmentarz, zachowane autentyczne pomieszczenia piwniczne, w których były zlokalizowane komory gazowe i krematorium oraz wystawa poświęcona historii tego miejsca. W księdze pamiątkowej znajdują się nazwiska ofiar. W Hadamar funkcjonuje dzisiaj Centrum Psychiatrii Społecznej.

Dane adresowe