Gedenkort KZ-Außenlager Klinkerwerk

Opis cmentarza

Przy śluzie w Lehnitz pod Oranienburgiem od 1938 r. SS wykorzystując więźniów obozu koncentracyjnego budowało największą na świece cegielnię. Jej wyroby miały posłużyć do przebudowy Berlina w Germanię. Komando Klinkerwerk było do 1941 r. kompanią karną a po zbudowaniu baraków dla więźniów filią obozu, gdzie prowadzono produkcję zbrojeniową. Faktycznie był to obóz śmierci KL Sachsenhausen, w którym morderczą pracą wyniszczano zarówno pojedynczych więźniów a także całe grupy.
Wielu więźniów podobozu zginęło podczas nalotów bombowych w kwietniu 1945 r. Na terenie dawnego obozu w lejach po bombach znajdują się nieoznaczone groby kilkudziesięciu więźniów. Ludzkie szczątki spoczywają również na dnie kanału i basenu portowego.
Obecnie przy śluzie na Lehnitzsee mieści się wystawa plenerowa Cegły dla Germanii – Granaty dla ostatecznego zwycięstwa (Steine für Germania – Granaten für den Endsieg), prezentująca historię tego miejsca i więźniów oraz duża makieta dawnego terenu podobozu Klinkerwerk. Większość zabudowań i infrastruktury z okresu wojennego nie zachowała się do czasów obecnych.
Podążając około 500 metrów wzdłuż kanału dochodzi się do dawnego portu cegielni (Klinkerwerk). Przy wejściu do basenu portowego znajduje się miejsce pamięci Podobozu Klinkerwerk (Gedenkstätte KZ-Außenlager Klinkerwerk) stworzone w 2015 r. Stalowe płyty zamocowane na nabrzeżu portowym zawierają fragmenty wspomnień dawnych więźniów opisujące między innymi warunki uwięzienia i życia w obozie w języku niemieckim, angielskim, polskim, francuskim i rosyjskim oraz przesłania dla potomnych. Jedno z nich brzmi „Zapomnieć o tym miejscu równałoby się zbrodni”. Z cegieł znalezionych na terenie cegielni wymurowano symboliczny trójkąt więźniarski, który otoczono cokołem z napisem: „1939 – 1945 Patrzcie tu, nie odwracajcie wzroku!”
Informacje o ofiarach KL Sachsenhausen oraz jego podobozów i komand dostępne w Księdze Zmarłych KL Sachsenhausen 1936 – 1945 na www.stiftung-bg.de/totenbuch/main.php a także na www.straty.pl

Dane adresowe