Marzahn Parkfriedhof

Friedhofsbeschreibung

Während der Zeit des Nationalsozialismus und des Zweiten Weltkriegs wurden Tausende von Opfern des NS-Regimes und des Krieges auf dem Berliner Stadtfriedhof Marzahn bestattet. Ab den 1950er Jahren entstanden auf dem Friedhof eine Reihe von Gedenkstätten für verschiedene Opfergruppen.


Gedenken an die Opfer des Zweiten Weltkriegs:

Das Denkmal — eine zum Schwur erhobene Hand mit der Inschrift „Euch Lebende mahnen 3330 Opfer des Bombenterrors\u201d — ist den Opfern der Bombenangriffe gewidmet. Dabei handelt es sich sowohl um deutsche Zivilisten als auch um Menschen anderer Nationalitäten, die als Zwangsarbeiter nach Berlin deportiert wurden. Aus derselben Zeit stammt der Porphyr-Gedenkstein für die Opfer des Faschismus mit dem Symbol ODF (Opfer des Faschismus) und der Inschrift „46 Menschen starben, damit wir leben“. Er erinnert an vier Frauen und 42 Männer, die zwischen 1933 und 1942 im Gefängnis Plötzensee hingerichtet wurden, und deren Asche hier begraben liegt. Im Gefängnis Plötzensee wurden fast 3.000 Menschen hingerichtet, viele von ihnen kamen aus den von Deutschland besetzten Ländern.
Eine Skulpturstele erinnert an die Zwangsarbeiterinnen und Zwangsarbeiter, die in Marzahn ums Leben kamen.
Das Denkmal trägt die Inschrift: „Zur Erinnerung an die Zwangsarbeiterinnen und Zwangsarbeiter sowie ihre Kinder aus vielen Ländern Europas 1939 bis 1945“. Allein in Marzahn gab es 27 Lager, in denen Zwangsarbeiter aus der Sowjetunion, Polen, der Tschechoslowakei, Italien, Belgien, den Niederlanden und anderen europäischen Ländern eingesetzt waren. Die meisten von ihnen waren bei der Deutschen Reichsbahn beschäftigt, die in Marzahn-Hellersdorf sieben Lager hatte.
Nach derzeitigem Forschungsstand sind auf dem Friedhof insgesamt mindestens 1.400 Opfer von Zwangsarbeit begraben, darunter etwa 100 Kinder. Unter diesen Opfern sind mehr als 370 polnische Staatsbürger. Ihre Gräber sind mit Steintafeln gekennzeichnet, auf denen ihre Namen stehen.
In einem Grabfeld wurden die Überreste von 20 polnischen Mädchen und jungen Frauen bestattet, die aus Łódź stammten und zur Zwangsarbeit in die AEG-Betriebe deportiert wurden. Sie kamen am 4. September 1943 bei einem Bombenangriff ums Leben und wurden im Keller des Gebäudes, in dem sie Zuflucht gefunden hatten, begraben. Neben der Tafel auf dem Kriegsgrab ist auch am Ort ihres Todes (Grenzstraße 16, Berlin) eine Gedenktafel angebracht. Ihre Installation verdanken wir Bolesław Pajączkowski, einem ehemaligen Zwangsarbeiter aus Łódź.
Auf dem Friedhof befindet sich außerdem eine Gedenkstätte für die deutschen Sinti und Roma, die im Lager Marzahn inhaftiert und in Auschwitz ermordet wurden. Außerdem gibt es einen sowjetischen Ehrenfriedhof, Soldatengräber aus dem Ersten Weltkrieg sowie eine Gedenkstätte für Opfer des Stalinismus.

Kontaktdaten

Friedhofsadresse : Berlin, Berlin
Wiesenburger Weg 10
12681 Berlin
GPS: 52.54832,13.54151

Friedhofsverwaltung :  Bezirksamt Marzahn-Hellersdorf von Berlin,
www.berlin.de/ba-marzahn-hellersdorf/politik-und-verwaltung/aemter/strassen-und-gruenflaechenamt/gruenflaechen-und-friedhoefe/artikel.313730.php,
Schkopauer Ring 2 12681 Berlin,
(030) 9329295


FRIEDHOFSFOTOS
BESTATTETE PERSONEN

Adamczyk Stefan
(1918-1943)

mehr

Androwek Franciszka
(†1944)

mehr

Androwek Franciszka
(0-1944)

mehr

Apel Lucjan
(1903-1944)

mehr

Baranowski Mik.
(1919-1942)

mehr

Bartlikowski A.
(1878-1945)

mehr

Bartosik Franciszek
(1916-1943)

mehr

Bartoszewski Ignacy
(1916-1943)

mehr

Bednarek Wenzel
(1891-1943)

mehr

Bernard Lucjan
(1921-1943)

mehr

Bialiczuk Jerzy
(1922-1943)

mehr

Blumowski Franz
(1900-1944)

mehr

Błaszczak Piotr
(1919-1943)

mehr

Bodecki Teodor
(1921-1942)

mehr

Bogusz Aloizy
(1899-1943)

mehr

Boguszewicz Nina
(1944-1945)

mehr

Borsowiec Gr.
(1900-1943)

mehr

Brosiński Jan
(1923-1942)

mehr

Brynda Marian
(1921-1943)

mehr

Brzeski Franciszek
(1895-1943)

mehr

Brzeziński Józef
(1917-1944)

mehr

Brzeziński Stefan
(1922-1943)

mehr

Brzozowski Józef
(1898-1944)

mehr

Bubik Karolina
(1875-1944)

mehr

Bukert Marta
(1884-1944)

mehr

Bukiewicz Alojzy
(0-1942)

mehr

Cechmaister Bronisława
(1923-1943)

mehr

Charzkia Jerzy
(†1945)

mehr

Chmielewski A.
(†1946)

mehr

Chmielewski M.
(†1945)

mehr

Cichojski Jan
(1910-1943)

mehr

Ciepły Wincenty
(1916-1942)

mehr

Ciesielska Cecylia
(1909-1943)

mehr

Ciura Zofia
(1927-1943)

mehr

Czajkowski Dominik
(1877-1945)

mehr

Czapracha Maria
(1915-1943)

mehr

Czeradnik I.
(1911-1944)

mehr

Czerwanke Paweł
(1894-1945)

mehr

Cziska Józef
(1866-1945)

mehr

Ćwikliński Stanisław
(1900-1943)

mehr

Damińska Izabela
(1926-1943)

mehr

Danielak Józef
(1923-1943)

mehr

Darczyński N.
(1908-1943)

mehr

Daszyńska Irena
(1926-1943)

mehr

Delatowski J.
(1872-1943)

mehr

Demianiczuk F.
(1908-1942)

mehr

Dendiuk Franciszek
(1922-1943)

mehr

Deputowski Stanisław
(1909-1943)

mehr

Derek Jan
(1921-1942)

mehr

Diaczuk Maria
(1925-1945)

mehr

Dienst Władysława
(1884-1944)

mehr

Dobrowolski Józef
(1912-1943)

mehr

Dobryniewski Ryszard
(1922-1942)

mehr

Domański Stefan
(1920-1942)

mehr

Dynia Michał
(1914-1943)

mehr

Dzięgiel Władysław
(1907-1943)

mehr

Dzinba Wacław
(1910-1943)

mehr

Elikowski Martin
(1905-1944)

mehr

Franszek Władysław
(1902-1944)

mehr

Frass Juliana
(1868-1943)

mehr

Freitag Emil
(1861-1945)

mehr

Gabowski A.
(1904-1945)

mehr

Gadziński Mar.
(1887-1945)

mehr

Garacz Henryk
(1916-1943)

mehr

Garnicki Paweł
(†1943)

mehr

Garodecki G.
(1893-1943)

mehr

Gawrońska Stanisława
(1924-1943)

mehr

Gedziński Paweł
(†1945)

mehr

Gelewski Jerzy
(1936-1945)

mehr

Gelewski Jul.
(1861-1945)

mehr

Gładyzewski E.

mehr

Głowacki Bogdan
(1914-1942)

mehr

Gniatczyk Mieczysław
(1905-1944)

mehr

Gołębiewski Aleksander
(1923-1942)

mehr

Gonz Maksymilian
(1894-1942)

mehr

Gorlewski Bolesław
(1922-1943)

mehr

Górski Mina
(1865-1945)

mehr

Grabarczyk Tadeusz
(1916-1942)

mehr

Grabarska

mehr

Gradkiewicz Stanislaus
(1862-1943)

mehr

Grieger Wilhelm
(1867-1943)

mehr

Grochowski Zenon
(1924-1943)

mehr

Grodzicki

mehr

Gromala Michał
(1919-1943)

mehr

Grzyb Józef
(1925-1943)

mehr

Gulszyński Maksymilian
(1869-1944)

mehr

Halaczynska Stanisława
(1853-1944)

mehr

Hansch Oskar
(1908-1942)

mehr

Hetmaniak Marta
(1920-1942)

mehr

Hoffmann Olga
(1931-1945)

mehr

Holski Anna
(1862-1945)

mehr

Imińska Alfreda
(1924-1943)

mehr

Iwanicka Urszula
(1924-1943)

mehr

Iwanowicz Piotr
(1864-1945)

mehr

Jagielski Feliks
(1864-1940)

mehr

Jakubowski M.
(†1945)

mehr

Jamelita Grzegorz
(1924-1944)

mehr

Janczyk Wilhelm
(1895-1943)

mehr

Janicki W.
(1888-1943)

mehr

Janik Adam
(1901-1943)

mehr

Jankowski Paweł
(1886-1943)

mehr

Janowska Halina
(1924-1943)

mehr

Janzikowski A.
(1875-1945)

mehr

Jaroslawski M.
(1872-1945)

mehr

Jarosz Stefan
(1911-1943)

mehr

Jaskulski Antoni
(1899-1945)

mehr

Jaworski Edward
(1925-1944)

mehr

Jeż Józef
(1920-1943)

mehr

Jóźwiak Józefa
(1906-1942)

mehr

Jurczyk Lucyna
(1926-1943)

mehr

Jutrzenka A.
(1926-1945)

mehr

Kalusiak Józef
(1918-1943)

mehr

Kamielnkowska St.
(∗1864)

mehr

Kapielenski Stanisław
(1888-1944)

mehr

Kapitańczyk Walentin
(1902-1943)

mehr

Karaś Otto
(1897-1942)

mehr

Karolak Józef
(1926-1944)

mehr

Karp Zofia
(1929-1943)

mehr

Kaseja Stefan
(1913-1942)

mehr

Kasprzyk Lech
(1923-1943)

mehr

Kasuliak Józef
(1918-1943)

mehr

Katylewski Gr.
(1920-1944)

mehr

Kazmierczak Stanisław
(1910-1944)

mehr

Kędzierski Jan
(1917-1943)

mehr

Kępiński Władysław
(1910-1943)

mehr

Kichlewicz Wiktor
(1909-1942)

mehr

Klaitsch Milenko
(1921-1944)

mehr

Klaski Antoni
(1888-1945)

mehr

Kmiecikowska Stanisława
(1864-1943)

mehr

Kociszewski Stanisław
(1907-1942)

mehr

Komzarnik A.
(1894-1944)

mehr

Konczal Stanisław
(1921-1943)

mehr

Kopczyńska Katarzyna
(1862-1941)

mehr

Korczak M.
(1881-1945)

mehr

Kordliadszuk P.
(1922-1943)

mehr

Korek Wanda
(∗1920)

mehr

Koroszewski F.
(1860-1945)

mehr

Kosewski Bronisław
(1876-1945)

mehr

Kosinicz Paweł
(1898-1944)

mehr

Kowalczyk Paweł
(1895-1943)

mehr

Kowalewski W.
(1926-1945)

mehr

Kozak Ewa
(1883-1943)

mehr

Kozicki Wiktor
(1891-1943)

mehr

Kozłowska Franciszka
(1877-1944)

mehr

Koźba Bolesław
(1910-1943)

mehr

Kraczewski Ignacy
(1900-1942)

mehr

Krawczuk Lida
(1924-1942)

mehr

Kreszanowski I.
(†1943)

mehr

Kruk Alexej
(1898-1943)

mehr

Krysmanski Ch.
(1877-1945)

mehr

Kryziak Józef
(1896-1941)

mehr

Kubiak Czesław
(1914-1942)

mehr

Kubiak Michał
(1916-1942)

mehr

Kubicz Jan
(1916-1943)

mehr

Kubski Wladimir
(1926-1943)

mehr

Kucela Stefan
(1918-1941)

mehr

Kudako Józef
(1910-1943)

mehr

Kuja Józef

mehr

Kujawa Bernard
(1921-1943)

mehr

Kurszyński Maksymilian
(1872-1945)

mehr

Kwapiszewski Jan
(1912-1942)

mehr

Kwiatkowski Jan
(1915-1942)

mehr

Kwiatkowski Teodor
(1890-1943)

mehr

Kyck Marion
(1925-1943)

mehr

Lapuszynski Józef
(1909-1942)

mehr

Lawacka Roza
(†1945)

mehr

Lepiński Wit.
(1919-1949)

mehr

Leszgostin Michał
(†1945)

mehr

Lewandowski G.
(1882-1945)

mehr

Lewczuk Artem
(1902-1943)

mehr

Lis Janina
(1919-1943)

mehr

Lis Stanisław
(1908-1942)

mehr

Lisakowska N.
(1926-1943)

mehr

Lissowska Mal.
(1926-1943)

mehr

Lubas Michael
(1922-1941)

mehr

Lukasiewicz Kazimierz
(1920-1943)

mehr

Łajdak Antoni
(1894-1943)

mehr

Łopatyński Grzegorz
(1925-1942)

mehr

Łukasik Stanisław
(1916-1942)

mehr

Łukowski St.
(1913-1943)

mehr

Maciaszczyk Maria
(1927-1943)

mehr

Maciosek
(1906-1945)

mehr

Malaskiewicz
(1865-1945)

mehr

Malinowski Jan
(1910-1944)

mehr

Manczak Maria
(1944-1944)

mehr

Mańkut Janina
(1925-1943)

mehr

Marchewczynski Stanisław
(1893-1945)

mehr

Marcinkowski Longin
(1904-1943)

mehr

Marczak Władysław
(†1943)

mehr

Margalski Klemens
(1894-1942)

mehr

Marton Henryk
(1922-1943)

mehr

Matejka Jadwiga
(1926-1943)

mehr

Matusiak Teresa
(1943-1944)

mehr

Matusiak Władysław
(1926-1943)

mehr

Matuszek P.
(1879-1945)

mehr

Matwiejczuk A.
(1909-1944)

mehr

Mazurkewicz Elżbieta
(1902-1946)

mehr

Michalewski A.
(1925-1939)

mehr

Michałek Maria
(1923-1944)

mehr

Mierzejewski Marian
(1900-1943)

mehr

Miklaszewicz Maria
(1945-1945)

mehr

Milczarek Marian
(1905-1942)

mehr

Miller Ryszard
(1943-1943)

mehr

Minewicz N.
(1928-1943)

mehr

Mlodowska J.
(1924-1943)

mehr

Moszyńska Anna
(1925-1943)

mehr

Muchowicz Helena
(1927-1943)

mehr

Myszyczkowski Jan
(1923-1943)

mehr

Nawrocki Henryk
(1913-1943)

mehr

Nazarczuk A.
(1924-1944)

mehr

Nicowski Bronisław
(1919-1943)

mehr

Niemice Albin
(1924-1942)

mehr

Nieznana Kobieta

mehr

Nieznana Kobieta

mehr

Nieznany Mężczyzna
(†1945)

mehr

Nieznany Mężczyzna
(†1945)

mehr

Niskiewicz Henryk
(†1943)

mehr

Nogaj Czesław
(1916-1941)

mehr

Nosel Stanisław
(†1945)

mehr

Nowacki Stanisław
(1911-1942)

mehr

Nowak Stanisław
(1910-1941)

mehr

Nowak Stanisław
(1912-1943)

mehr

Ochenska Krystyna
(1925-1943)

mehr

Ogonowska Janina
(1943-1943)

mehr

Orłowski Artur
(1912-1939)

mehr

Ossowski Franciszek
(1877-1944)

mehr

Owczarczak Johanna
(1924-1943)

mehr

Ożarowski Czesław
(1911-1943)

mehr

Paczkowski H.V.
(1896-1944)

mehr

Pajor Krystyna
(1925-1943)

mehr

Papiecz Edmund
(1923-1943)

mehr

Papież Marcin
(1894-1944)

mehr

Pasowski Stefan
(1909-1944)

mehr

Pawiowa Natalia
(1912-1943)

mehr

Pawlak Władysław
(1897-1944)

mehr

Pelec Stanisław
(1899-1943)

mehr

Pienczak Albin
(1860-1945)

mehr

Pietrusiak Zbigniew
(1924-1943)

mehr

Pieziorka Jakub
(1865-1945)

mehr

Piotrowski Erich
(1898-1944)

mehr

Piotrowski Franciszek
(1898-1944)

mehr

Piotrowski Oskar
(1900-1943)

mehr

Piórkowski M.
(†1945)

mehr

Pluskota Wincenty
(1878-1943)

mehr

Pocha Władysława
(1884-1944)

mehr

Pogarzeler Adam
(1918-1942)

mehr

Pogrebniak Gre.
(1927-1942)

mehr

Pokorny Miłosz
(1923-1943)

mehr

Pollack Jerzy
(1919-1943)

mehr

Polzyn Konrad
(1910-1941)

mehr

Prachter Magdalena
(1869-1944)

mehr

Prochoruk O.
(1897-1943)

mehr

Przybyła Mikołaj
(1900-1943)

mehr

Pudelkiewicz E.
(1929-1945)

mehr

Pursche Adolf
(1860-1944)

mehr

Radwański Henryk
(1922-1944)

mehr

Radzi Wenzel
(1891-1943)

mehr

Rakicz Wiktoria
(1926-1943)

mehr

Raszewska M.
(1924-1944)

mehr

Ratajewski Józef
(1921-1943)

mehr

Regulski August
(1887-1945)

mehr

Reszetjak W.
(1925-1943)

mehr

Riabowal Piotr
(1912-1942)

mehr

Rogic Augustyn
(1886-1941)

mehr

Rogowski Jan
(1916-1941)

mehr

Romanes Stanisław
(1921-1943)

mehr

Rucka Zofia
(1867-1941)

mehr

Rutkowska Irena
(1927-1943)

mehr

Rutkowski Michał
(1902-1944)

mehr

Rybakowa Maria
(1944-1944)

mehr

Rybicki Józef
(1909-1942)

mehr

Saczynski Wiktor
(1905-1943)

mehr

Sakowski Anna
(†1945)

mehr

Sankowicz Milenka
(1922-1943)

mehr

Satyler Ignacy
(1922-1943)

mehr

Sawaczynski Anton
(1879-1944)

mehr

Schrama Edmund
(1917-1943)

mehr

Schtawinski Karol
(1903-1944)

mehr

Seniow Michał
(1891-1943)

mehr

Sierocka Stefania
(1926-1943)

mehr

Siminowski M.
(1915-1943)

mehr

Skrzypek Edward
(1922-1942)

mehr

Skulski Edward
(1893-1943)

mehr

Skunski Szmoika
(1884-1945)

mehr

Sliverski Stefan
(1889-1944)

mehr

Solowych Marta
(1945-1943)

mehr

Sonczek Józef
(1923-1943)

mehr

Sopiszuk Filip
(1920-1943)

mehr

Sosnowski Józefa
(1917-1943)

mehr

Spaltkowski W.
(1878-1945)

mehr

Sraszko Hanna
(†1944)

mehr

Stanczyk Henryk
(1911-1941)

mehr

Stankiewicz Władysław
(1925-1943)

mehr

Stawecki Walentyn
(1906-1943)

mehr

Stawisz K.
(1923-1943)

mehr

Stefański Józef
(1900-1942)

mehr

Stojka Marian
(1944-1945)

mehr

Stolarski Błażej
(1880-1939)

mehr

Strobala Paweł
(1873-1942)

mehr

Stryszowski Franciszek
(1906-1942)

mehr

Swislowska Jadwiga
(1922-1943)

mehr

Szacharowski W.
(†1945)

mehr

Szafalski Jan
(1923-1942)

mehr

Szaliński G.
(1921-1943)

mehr

Szatunja Jan
(1875-1943)

mehr

Szczepański Stanisław
(1904-1945)

mehr

Szepaniak Helena
(1920-1944)

mehr

Szimmer Marie
(1902-1943)

mehr

Szkarlet Paweł
(1914-1943)

mehr

Szkoluda M.
(1917-1943)

mehr

Szmezak Mieczysław
(1922-1943)

mehr

Szreiter Jan
(1923-1944)

mehr

Szulinski Józef
(1914-1942)

mehr

Szymankiewicz Stanisław
(1904-1943)

mehr

Szymanowski Stefan
(1913-1942)

mehr

Szymański Aleksander
(1921-1943)

mehr

Szymczok Stanisław
(1913-1943)

mehr

Świrydowska Ryszarda
(1922-1943)

mehr

Targosz Józef
(1919-1942)

mehr

Thiele Matylda
(1881-1943)

mehr

Tkaczuk Michał
(1882-1943)

mehr

Tkaczuk Wasyl
(1899-1942)

mehr

Tomanska Leokardia
(1926-1943)

mehr

Toporkowa Maria
(1917-1943)

mehr

Tryszkiewicz Tadeusz
(1905-1942)

mehr

Tszeński Aleksander
(1926-1942)

mehr

Turbacz Piotr
(1906-1942)

mehr

Tyranski Wassili
(1910-1943)

mehr

Umiński Bolesław
(1888-1942)

mehr

Uwerska
(†1945)

mehr

Wachowiak Walenty
(1872-1943)

mehr

Wajszczuk Stanisław
(1920-1944)

mehr

Walczak Kazimiera
(1924-1943)

mehr

Walczak Piotr
(1916-1942)

mehr

Walczuk O.
(1920-1943)

mehr

Walkowiak Józef
(1902-1941)

mehr

Walonik Anatol
(1925-1943)

mehr

Wasjuk Stefan
(1875-1945)

mehr

Weglinski Baruch
(1919-1945)

mehr

Weremedzki I.
(1924-1943)

mehr

Widronski Ignacy
(1871-1945)

mehr

Wieczorek Adam
(1894-1942)

mehr

Wierczochlowska Jadwiga
(1919-1945)

mehr

Wiezesniercki Józef
(1919-1944)

mehr

Wilk Franciszek
(1902-1943)

mehr

Wisniewski Jerzy
(1920-1943)

mehr

Wisznewski A.
(1928-1945)

mehr

Wiśniewska Aleksandra
(1929-1943)

mehr

Wiśniewski Stanisław
(1883-1945)

mehr

Wiśniewski Wacław
(1896-1943)

mehr

Wlucka Bonifacy
(1869-1944)

mehr

Wodkowski Władysław
(1914-1943)

mehr

Wojdalska Marianna
(1911-1941)

mehr

Wojtynek Franciszek
(1881-1943)

mehr

Wolka Jan
(1887-1942)

mehr

Wołczyk Stanisław
(1916-1944)

mehr

Wozniak Tadeusz
(1943-1943)

mehr

Wroński Bernard
(1890-1945)

mehr

Wróbel Marian
(†1944)

mehr

Wydrzyńska Maria
(1926-1943)

mehr

Wyzsany Karol
(†1945)

mehr

Zak Stanisław
(1911-1943)

mehr

Zak Stanisław
(1913-1943)

mehr

Zamelek Franciszek
(1868-1945)

mehr

Zapisek Danuta
(1926-1943)

mehr

Zawada Józef
(1873-1945)

mehr

Zechmister Eugenij

mehr

Zielińska Ronalda
(1925-1943)

mehr

Zieliński Władysław
(1913-1942)

mehr

Ziemba Marian
(1915-1942)

mehr

Ziołek Zofia
(1925-1943)

mehr

Zurma Antoni
(1911-1945)

mehr

Zygowski Walter
(1880-1945)

mehr

© FPNP 2017–2022